እግል ነስተብህል እቱ ለሃላ እልና ቃላት ህግያ ትግሬ።
(ሓምስ ክፈል) 10/11/2023
እብ ሙሴ በኪት
- ወረዛ ። ባጽሕ ፥መንደላይ፥ ስነት ህዳይ፥ መስኒ፥ ገልጋላይ፥ ሻቃላይ፥
- ወረዛ። ኢሃዲ። (እላ ኣና እብ ወረዛዬ ሃለኮ ኢሃዲ ጂብ ፋርቅ ኣለብ ሰላዲ)
- ዛልም። ካይን፥ በዓል ተሓቲት፥ በዓል ዓመጽ፥
- ዛልም። ለምድር ዝላም ዛልም ቱ።
- ብርክ ። ብርክ እግር ፥ (ብርኪ)
- ብርክ። በዓል ሰር፥ በዓል ሽርክ ፥ልፍን።
- ብርክ። ነፍሱ ቃድራ፥ ብርክ ፋግራ ፥ በዓል ኖስ ገብኣ፥
- ብርክ ። ብርክ ገብኣ ዎክ ጻንዓ ፥ ሓጣ፡
- ሰዓራ። ሰዓር ኣፍጋራ
- ሰዓራ። ራትዓ ዲብ ቤት ፍርድ ዎክ ዲብ ዳዓወት።
- ትሳዓራ። ምን ሺመቱ ትካራ ዎክ ቃንጣጣ።
- ዙዕ ። ሰበብ፥ ዳዓወት፥ ነገር፥ (ዲብ ዙዕ ሃለው ሕድ ሸከው)
- ዙዕ። ሕማም ቀርበት (ቆብ መስል)
- ተሓላላ። ጻጋማ፥ ጃራባ፥ ባጥራ፥ ሰኣዬት ባትካ
- ተሓላላ ። እግል ንብልዖ ተሓላላ እልና። ሓላል ገኣ እልና።
- ፋላ። ዓንተር ገብኣ ። ልትካለሶ ሓግላ ። ዝገጥሞ ተሳኢኑ ።
- ፋ– ላ ።ፋለኒ ። ድላ ለእላ እቤ ደግማ። (to mock, impersonating (ቅያዐ እብ ትግርኛ) ለፍደል “ፋ” ስሕብ እንዴ ኣበልካ ተግእዞ (ስሕብ ኣቢልካ ተድምጾ)
- ደፋር ። ሓጥር ፥ ፈዳብ፥ ተባዕ፥ ራዲ፥
- ደፋር። እኩይ ጼና። (ሕማቅ ጨንዩ) ደፍረት ደበላ ጼና ። ደፍረት ገመል ጼና።
- ቅዲት ሳቲ። ለኢፈርህ፡ ሓጥር፥
- ቅዲት ሳቲ ። ሰታይ ቅዲት ዎክ ዕጥር ዎክ ጨና ለሰቴ ክም በዓል ወዲግኒ(በዓል ቈለ ፥ በዓል ዛር፥ በዓል ውቃበ)
- ፍግር። ፍግር ቤላ ፥ ኣዜ ፋግራ (ሕጂ ወጺኡ)
- ፍግር። ጸልዓት፥ (መጐለ ኣንጭዋ)(abscess )
- ሰርታ። ባዳ፥ባዳማ፥ ዖና ገብኣ (ባዲሙ ጠፊኡ)
- ሰር–ታ ። ሰር ወ ሰርታ (ፍርቃ-ፈርቂ እያ)
ኣትኣመሮት።
ምን ቀዳማይ ክፋል ኣስክ ራብዕ ክፋል እትላ ሼለቅና (መርበብ ሓበረታና) ሓር እንዴ ኣቅበልና እግል ንርኣዮ እንቃድር ። ወ ልታላለ።
I don’t see my comment regarding the beautiful article of words to know in Tigre by Mr. Mussa Bekit. I believe I was the first one who to posted after reading it. Help!!!
Fickak Habtes
መርሓባ ወድ መልክ ማዓውያ ወወድ ሕሩጥ ሰይፉ:: እት ሰልፍ ክሉ ሓምዳካ ሰበት ኣትናየትከኒ :: ዐቤ ለህግያና ኖስና ኢካዳምናሃ ምን ገብእ ብዕድ እግልና እንዴ ታማማ ሕፍትር ልብል እግላ ኣለቡ :: ካላትቃደረተኒ እግል እውዴቱ ዲብኩም ዲብ ሓው ወሓዋት እንዴ ኣተንከብኮ ::ልብል ሑካ ወድ ኣብዕብካ መሓሪ ወድ ለዋይ:: እት ገበዬ ኣካን ሀለት እት ገርበት ” ምግላይ መሓሪ” ልቡላ :: ወላ ታሪካ ክእናቱ:: መሓሪ ሄድናይ ዓላ ከሓቴ ዮም ምን ቤቱ ፉግራ ወክም ደንጋራ ንሕዘዮ ቤለው ካ ዎ ” መሓሪ ዎ መሓሪ” እት ልብሎ ተሀርሀረዎ :: ወ :ህቱ ሰልፍ ኣጭቃጣ ወሓር ” ሚ ቱ እንቱም ሓጀፍ ትብሎ እብላ ሀለኮ ” ቤሎም ወምን ልርኡ ሓዬት እባ ቃጻፋ እንዶ ጸብጣዩ እት ልስሖቦ ረኣው ወኣክር ገለዩ ካሳዓ እቡ:: ወሓር ክእና እት ትብል ለኢሲቱ ” ሰረር ” ወደት እሉ::
” መሓሪ ሰባር ባቃሪ
መሓሪ ክትር ለሓጣር ወሕንቃቄ
ምን ኣፍ ሓዬት ልትሃጌ
መሓሪ ትጋላ ክም ወድ ከልበት
ዮም ምዕል ምን ሻናቃራ ወገርበት” ወላ ኣካን ኣስክ እላ ዮም ” ምግላይ መሓሪ ትትበሀል ሀለት: እብላካ ::
Dear Aklilu,
I’m glad to hear that you have benefited from reading my articles. Part 6 of the series will follow soon. I’m sure these words will be of great interest and benefit to those who are interested in improving their Tigre language.
ሑና ሙሴ፣
ላጥዕም ወ ግርም፣ ህግያና ህግያ ትግረ፣ እግል ኢነኣብድያ፣ ወ ኢንትራሳዓ ላትወድዮ ወ ከድሞ ላ ሃለካ ሽቅል ወ ዓመል፣ ሓምደ ወ ክብረት ተስትሃላካ።
Your contribution to our Tigre Language will be remembered in the annals of history ….. in Mansa Nation
Dear Mussie,
Thank you for all your contibutions in putting together all these information. I enjoyed reading all five of them and benefited a lot. Hoping to read part VI in the near future I really appreciate the time you spent finding and compiling these helpfull and educational words. I am very grateful!!