ስሓቅ፡ ለራኣ፡ ዕንቱ፡ ትብራህ።

(ድግም-ፍናን)(ልብ-ወለድ)

እብ፡ ሙሴ፡ በኪት።

05/05/2020

 ድጌ፡ ዐድ፡ “ዐፍዬት፡ ልትበሀል። ሰብኡ፡ በኪት፡ ወሕያይቱ፡ ብዝሕት፡ ዐለት። እግል፡ እሙ፡ ወአቡሁ፡ ኦሮ፡ ወድ፡ ብክር፡ ‘ስሓቅ፡ ለልብሎ፡ ወልዶም፡ ወድ፡ ሐምስ፡ ሰነት፡ (ሖል)፡ ምስል፡ መሳኒቱ፡ እግል፡ ልተልሄ፡ አስቡሕ፡ ምን፡ ቤት፡ ፋግራ። ወአደሓ፡ በሀለት፡ ሰር፡ ምዕል፡ ክም፡ ገኣ፡ ለመሳኒቱ፡ እግል፡ ጻብሕ፡ ቤት፡ ቤቶም፡ አቅበለው። ወህቱ፡ ኢኣቅባላ፡፡ ወኣቡሁ፡ እግል፡ ልትሀርሀሮ፡ ዲብላ፡ ድርጽ፡ ድጌ፡ ለዐላ፡ ዐቢ፡ ግምእ፡ (huge rock)

እንዴ፡ ዐርጋ፡ ‘ስሓቅ ዎ፡ ‘ስሓቅ፡ እት፡ ልብል፡ ላከዩ፡ “ዎ -ሆይ”አለብ። (‘ስሓቅ፡ ኢበልሳ) ። አቡሁ፡ አምዕል፡ አብጊዲዳ፡ ክም፡ እጋል፡ ለእሙ፡ ስፉሉል፡ ዐንገረር፡ እት፡ ልብል፡ በሀለት፡ እት፡ ልትላከዮ፡ ምድር፡ አወልዋላ፡፡ (ምሴ፡ ሰዓት፡ 4 ፡ገኣ) ወሐር፡ እንዴ ፡ ቃብጻ፡ ቤቱ፡ እት፡ ለቃብል፡ ኦሮ፡ ነፈር፡ ክብት፡ ክም፡  ቤሎ፡ “ሚቱ፡ አፎ፡ ተሀበርካ?”ቤላ፡ ከትሰአለዩ።”ወልዬ፡ ‘ስሓቅ፡ በዳ፡ ምንዬ፡ እግል፡ ጻብሕ፡ ኢማጻ፡ ቤሎ። ህቱ፡ ሀዬ፡ “ቃለስ፡ ምስል፡ መሳንቱ፡ ሬኤክዎ”ቤለዩ። “ቃለስ፡ ምስል፡ መሳኒቱ፡ ክም፡ ፋግራ፡ አምር፡ ቤሎ” ከእግላ፡ እት፡ ገበይ፡ ለትቃበለዩ፡ ነፈር፡ ድክክ፡ እንዴ፡ አበለዩ፡ ዲብ፡ ቤት፡ ኦሮ፡ ምንላ፡ መሳኒት፡ ‘ስሓቅ፡ ወልዱ፡ ገሳ። ወዲብላ፡ ቤት፡ ክም፡ በጽሓ፡ “ሚቱ፡ እታያ፡ ሐደግኩሞ፡ ለወልዬ?” እት፡ ልብል፡ ሰአለዩ። ለመስኒሁ፡(መስኒ’ስሓቅ) ሀዬ፡ “እግል፡ ጻብሕ፡ ክም፡ በጋስና፡ እግል፡ ዐረኩም፡ ቱ” ቤለና፡ ቤለዩ። ኣብ፡’ስሓቅ፡ ሰረሬት፡ ልቡ፡ እት፡ ዛብጥ፡ እት፡ ልስዔ፡ ቤቱ፡ ጌሳ፡ ከእግል፡ እሲቱ፡ ሕጻን፡ በዳ፡ ቤላያ። እሲት፡ ሕሻካ፡ እብ፡ ድንጋጽ፡ ተፈፍ፡ ትቤ። አርድ፡ ላሊ፡ ጋኣ፡ ወክልኢቶም፡ ህቱ፡ ወእሲቱ፡ ሸለም፡ እንደይ፡ ልብሎ፡ ወለሓባሪቶ፡ ጭብዒቶም፡ ምንላ፡ መሻጥቆም፡ እንደይ፡ ከርዋ፡ ሸውሎ፡ መዬው። “ወላሊ፡ እግል፡ ኖሳ፡ ክም ጸብሓት” አብ፡ ‘ስሓቅ፡“ገድም፡ ወልና፡ እግል፡ ሒዜ፡ እትበገስ፡ ሀለኮ፡ ወእንቲ፡ ምን፡ እላ፡ ቤት፡ ኢትፍገሪ፡” ቤለያ፡ እግል፡ እሲቱ። ወበይኑ፡ እብ፡ ሐሳብ፡ እግብእ – ወሓስ፡ እት፡ ልብል፡ እስእኑ፡ ወዳ፤ ሞራሁ፤ ወሐገት፡ ትንባኩ፤ ናስኣ፡ ወበጋሳ። ከሰልፍ፡ “ ‘ስሓቅ፡ ለራኣ፡ ዕንቱ፡ ትብራህ” እት፡ልብል፡ እግላ፡ ድጌ፡ ሰቡዕ፡ ዶል፡ ከለዩ። ወክም፡ ተሐላላ፡ ላቱ፡ ዲብ፡ ድጌ፡ ዐድ፡ “ሰርዳይት” ጌሳ። (ድጌ፡ ዐድ፡ “ሰርዳይት” ማይ፡ ከዖ፡ ድጌ፡ ዐድ፡ “ዐፍዬት፡”) ቱ። ወዲብ፡ ሐቴ፡ ቤት፡ “ሰርዳይት” አታ። ለሰርዳይት፡ ሀየኒ፡ “እሃ፡ ሚ፡ አምጸኣተካ፡ ቴሎ”ህቱ፡ ሀዬ፡ “ምን፡ ማሌ፡ ‘ስሓቅ፡ ወልዬ፡ ወድ፡ ብክርዬ፡ በዳ፡ ምንዬ፡”ቤላ ። ህታ፡ ሀዬኒ፡” ‘ስሓቅ፡ ወልካ፡ እትላ፡ ሕብጥካ፡ ሀላ” ቴሎ። “እታ፡ ሕብጥዬ፡ ምን፡ ሀለ፡ እሊ፡ ክሉ፡ ማሌ፡ ምዕል፡ አባጊዲዳ፡ እት፡ እትሀርሀሮ፡ እግልሚ፡ ዎ -ሆይ፡ ኢበለኒ” ቤላ። ህታ፡ ሀዬኒ፡ “እግል፡ ተሀርሶ፡ ዐላ፡ እልካ” ተሎ። “ዬ! እትላ፡ ሕብጥዬ፡ ሐቆ፡ ኢሀላ፡ ከኣፎ፡ ሀርሶ?”ቤላ። ህታ፡ ሀዬ፡”ለእደካ፡ ምደዳ፡ ወክም፡ መደድካሀ፡ ለረሓትላ፡ እደካ፡ ብራራ፡ “ቴሎ። ወክምላ፡ ለእግሉ፡ ቴሎ፡ ወዳ። ወሐር፡ ረሓትላ፡ እደሁ፡ እንዴ፡ ጸብጣት፡ እባ፡ ሓባሪቶ፡ ጭብዒታ፡ እት፡ ምግብላ፡ ረሓቱ፡ እት፡ ትሽሕሮ፡ እት፡ ትሽሕሮ፡ ዕንትራረራሬ፡ እት፡ ትብል፡ እታ፡ ሕብጡ፡ ክም፡ በጽሓት፡ “እትላ፡”ቴሎ፡ ከእታ፡ ሕብጡ፡ ሓንቃጥቃጣቶ፡ እናስ፡ ኣስክ፡ ፍራይ፡ መሀረሙ፡( መቐመጭኡ) ልትፋታሕ፡ እብ ‘ስሓቅ፡ ፈርሽክ፡ ጋኣ።”እሃ፡ እሊቱ፡ ወልካ፡ ተሎ” ኣብ፡ ‘ስሓቅ፡ ክልኦት፡ ቅርሽ፡ እንዴ፡ ለክፋ፡ እታ፡ ክምላ፡ ከልብ፡ ለሞራ፡ ዋድያም፡ እቱ፡ ዬክ፡ ሸንከት፡ ቤቱ፡ መደዳ። ወእታ፡ መንገአት፡ ቤቱ፡ ክም፡ ባጽሓ፡ እግል፡ እሲቱ፡” ብሸራት- ብሸራት፡ ‘ስሓቅ፡ ወልና፡ ረካባ፡” ቤላያ። ህታ፡ ሀዬኒ፡ እንብዕ፡ እት፡ ትትባዳራ፡ “እታያ፡ ሀላ፡ ዬቡ፡ ፍዝሁ፡ ሊደኒ?” ክም፡ ቴሎ፡ “እትላ፡ ሕብጥኪ”ቤላ፡፡ እሲት፡ “ሚጅንስ፡ ሕብጥዬ?”ትቤ፡ ወእባ-እባ፡ ሸግለለት፡፡ (ልባ፡ ታዐዋላ)። ወሓር፡ ሕስ፡ ክም፡ በልሰት፡ ለብእሳ፡”እንዴ፡ እደኪ፡ ምደዲ፡ ወላራሓትላ፡ እድኪ፡ ብረሪ፡“ ቤላያ። ወክምሰልሁ፡ ወደት። ወእባ፡ ሓባሪቶ፡ ጭብዒቱ፡ እት፡ ምግብ፡ ረሓትላ፡ እደሀ፡ እት፡ ልሽሕራ፡ እት፡ ልሽሕራ፡ ወዕንትራረራሬ፡ እት፡ ልብል፡ እታ፡ ሕብጣ፡ ክም፡ ባጽሓ፡ “እትላ” ቤላያ፡ ከእባ፡ ሓባሪቶ፡ ጭብዒቱ፡ ሓንቃጥቃጣያ፡ እሲት፡ ፈርሽክ፡ እብ፡ ‘ስሓቅ፡ ገአት። “ወልዬ፡ ‘ስሓቅ፡ ‘ስሓቅ፡ ራካባ፡ እት፡ ትብል፡ ኣምዕል፡ አብጊዲዳ፡ ሰሓቃት። ወምን፡ ምና፡ ባዲ፡ ምኖም፡ ለዐላ፡ ‘ስሓቅ፡ እት፡ ልትሳሓቆ፡ አመት፡ ዳሮም፡ ወማሎም፡ ወደው። ከሓው፡ ወሓዋት፡ ምንላ፡ ውሽብ፡ አቴናሃታ፡ አስክ፡ ሀድልዮም፡ ባዲ፡ ምንና፡ ለሀላ፡’ስሓቅ፡ እግል፡ ለቅብል፡ ስራዩ፡ ዕንትራረራሬ፡ ወሓንቃጥቃጦት፡ ቱ፡፡ ከምን፡ እላ፡ ዮም፡ አንቡቶ። ወዲዲቲ፡ ዎክ፡ ሽብጥ፡ ላቱ፡ ስተው፡ ኢእቤ፡ ኢቆልዬ፡ ወኢቅብነቼ።

ፋረጎት፡ ገሌ፡ ገሌ፡ ቃላት፡ ትግሬ— ተሀበራ፦ ተሻቂሉ ። ቃለስ፡ –ኣጋ ንግሆ ። አወልዋላ፡ –ግሩም፡ ለጣስስ፡ ሸማል።  ጽቡቕ፡ ንፋስ ናይ፡ ኣጋ ምሸት፡፡ ሀርሀራ፦ (to call) ተሀርሀራ – (to shout at) ደካ፡ – (to rub) ምሽጥቅ፦ ምዕጉርቲ ። ሼውሎ፦ ረገሰው። ብጭንቐት ዚኣክል ንየው ነጀው ምባል(to be irresolute )ሕብጥ፦ ትሽትሽ። (armpit)ሓንቃጥቃጦት፦ (tickling) ሓንቃጥቃጥ፦(tickle) ፍራይ፦ መቐመጫ ሓርቢ፤ ደልሚ፥ ዚእሰረሉ፡ ምራን፡ ። (ናይ፡ ቖርበት፡ ገመድ) ሀርሶ፦ ኣተንሳኣዮ። እዚ፡ ቃል፡ እዚ ብትግርኛ ክትርጐም ከሎ፡ ኣንጻር እዩ። “ሃረሰ” ደቀሰ ማለት እዩ። ለክቱብዬ፡ ክል፡ ወክድ፡ ለሰበብ፡ ለእቡ፡ “ ጐራማሌ” እንዴ፡ ወደኮ፡ እከተቦ፡ ሰለስ፡ ፈነቲት፡ ሐው፡ ወሓዋት፡ ልትረኣውኒ።(1) ህግያ፡ ትግሬ፡ ግሩም፡ ለለአምሮ፤ (2)ህግያ፡ ትግሬ፡ ሑድ፡ ለትጻንዖም፤(3) ህግያ፤ ትግሬ፡ ለኢኣምሮ፡ ደአም፡ ሑድ፡ ህግያ፡ ትግሬ፡ ለሰሙዕ፤ ፋረጎትላ፡ ቃላት፡ ለትሓዝዮም፡ እግል፡ ልትመሆራ፡፡ ወላ፡ ገለሁ፡ ቃላት፡ እብ፡ እንጊሊዘኛ፡ እካርዮ፡ ሀለኮ፡ ግሩም፡ እግል፡ ልትፋረግ። ለሸቅም፡ (purpose) ናይ፡ መሐበርና፡ እሊ፡ ወኣክሉ፡ ቱ። ወወክድ፡ ወክድ፡ እንዴ፡ አመግበኮ፡ ለእብ፡ ትግርኛ፡ እክትብ፡ እቡ፡ ሰበብ፡ ተዛረብቲ ቋንቋ ትግርኛ፡ ሰበት፡ ሀለው፡ እልና፡ እታ፡ መአዲ፡ እግል፡ ልትዐጋሎ፡ እንዴ፡ እበቱ። ባፌት፡ (all you can read) ወህቶማ፡ እብ፡ እንክሮም፡ እግል፡ ለምሁሩና፡ እንዴ፡ እቤ፡ ቱ። ሐብሬ።  “ውሽብ” ምእት፡ ምን፡ ምእት፡ ቃል፡ ህግያ፡ ትግሬ፡ እንዴ፡ ገአት፡ ረከብክዋ።  ወምን፡ እላ፡ ዮም፡ ንትናፋዕ፡ እባ።(ኦሮ፡ ክፈል፡ ናይ፡ ቤት፡ ሕሙም፡ ለከሩ፡ እቱ፡ “ውሽብ’ ልትበሀል። ዘበን፡ በዲር፡ ሕማም፡ ሐለግ፡ ለጻብጣዩ፡ ስራይ፡ እት፡ ሰቴ፡ ወእሳት፡ እት፡ ልስሕን፡ ለልትዐሸብ፡ እቱ፡ ዕሹብ፡ ቤት፡ ቱ። ወብዕድ፡ ለለዐዴ፡ ሕማም፡ ለቡ፡ ለልትዳባእ፡ እታ፡ አካንታ።

እብ፡ ብዕድ፡ ክቱብ፡ አስክ፡ ንትራከብ፡ ረቢ፡ ምን፡ ቃባ ፡ ወዐጸባ፡ ልነጀና።

አሜን!!!